CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, domates üreticileriyle bir araya geldi.
Bakırlıoğlu, geçen seneye göre hem fiyatın çok düşük kaldığına hem de iktidarın kota uygulaması nedeniyle üreticinin mağdur olduğuna dikkat çekti.
"Çok ciddi iflaslar söz konusu"
Domates fiyatlarının çok düşük olduğunu ifade eden Bakırloğlu, “Çiftçiler mücadele ettikçe daha fazla batıyorlar. İki ay öncesinden de biz bunun böyle olacağını biliyorduk çünkü çok fazla domates ekimi vardı. Neden, çünkü geçen sene buğdaydan, darıdan, pamuktan para kazanamayan çiftçilerimiz domatese yöneldi. O nedenle çok ciddi bir rekolte fazlalığı var. Böylesine bir domates dikimi varken, iktidar olmayacak bir şey yaptı. İç piyasadaki salça fiyatını düşürmek için ihracat yasağı koydu. Sanayiciler ellerindeki salçayı yurtdışına satamadılar ve sezona stokla girdiler. Şu anda bir tarafta sanayicinin stoklarında salça var; bir tarafta da tarlada domates var. Fiyatlar yarı yarıya düşmüş durumda. Bu şartlar altında çiftçilerimizin borçlarını ödeme şansı yok. İlaç, gübre, mazot aldıkları yerlere borçlarını ödeyemezler. Çok ciddi iflaslar söz konusu. Hatta çok üzülerek duyuyoruz ki intihar vakaları da yaşanmaya başladı. İç piyasadaki fiyatları düşürmek için ihracata kota koydular, yasak getirdiler. Sanayicinin elinde de stok var ve sezona stokla girdi. Böyle olduğu için de fiyatlar düştü. Olan çiftçiye oldu. Manisa’dan domates tarlasından iktidara sesleniyoruz: Üreticilerimiz, çok ciddi sıkıntı içerisinde. İktidarın bu sese kulak vermesi ve gerekli tedbirleri alması lazım.“ dedi.
"En iyisi bile zarar yazıyor"
Domatesin ucuz, maliyetlerin ise yüksek olmasından şikayetçi olan çiftçi, “10 numara domatese fire vuruyorlar. Fiyatları da yarı yarıya aşağıya çektiler. Şu anda fiyat 2 lira ile 1.9 kuruş arasında değişiyor. Geçen sene 3 liradan aşağıya yoktu; hatta 4 liraya kadar çıkıyordu. Bir de maliyetler çok yükseldi. Mesela fidan fiyatı yüzde 100’ün üzerinde arttı. Geçen yıl 75, 80 kuruşken şimdi 1.80 lira. Domatesin fidesi 1.80 lira. 3 bin fidan gidiyor. Bir dekarda sadece 5 bin lira falan fide maliyeti var. Toplamda maliyet 30 bin lirayı buluyor. Bundan 12-13 ton mahsul alınıyor. 2 liradan satılsa; 25 bin lira yapar bu da zarar demek. En iyisi bile zarar yazıyor.“ şeklinde konuştu.
"Zarar ettim, maliyetimi alamadım"
Bakırlıoğlu’nun dinlediği başka bir çiftçi ise domatesini anlaşmalı olarak 3 liradan sattığı halde zarar ettiğini belirterek, “Benim anlaşmalıydı ve 3 liradan sattım. Ama zarar ettim, maliyetimi alamadım. Emeklerim boşa. Bir yıl boşa çalıştım. 60 dekar domatesim var ama bir yıl çoluğumuz, çocuğumuz bedava çalıştık. Zarar ettik, para kazanamadık. 18 bin lira toplayışı var. Fireler de sonradan geliyor; yüzde 10 yüzde 20 fire. Şu anda fireyi bol bol vuruyorlar. Çünkü baştan bir iki ret vurdular. Milletin gözünü korkuttular. Ret yiyeceğine fireye razı geliyor vatandaş mecbur kalıyor. Çünkü domatesin bekleme şansı yok; çürüyor. Ret yedimi kamyon parası, işçi parası üreticiden.” diye konuştu.
Çiftçi zor durumda
Bu yıl yurtdışına salça satışı olmadığını dile getiren üretici şunları söyledi:
“Salça satılmıyor yurtdışına. Salçada bizim dış piyasayı Hindistan, Çin, İran, kaptı diyorlar. Kim haklı, kim haksız bilemiyoruz. Olan bize oluyor. En ucuz gübre bin lira. Dünyanın gübresi atılıyor yani bu durumda gübre parasını zor öderiz; bırak işçi parasını. Cepten bankalara gidecek yüzde 50, yüzde 60 para. Traktörü kurtarmaz çiftçiyi. Yüzde 50 iflas kesin yani. Tarla satacağız, başka çaresi yok. Ödenmez yani. Ben traktör aldım bu yıl. Borçla aldım. Çok kötü durum.”
Bin dönüm domatesini tarlada bırakan çiftçiler olduğunu söyleyen üretici de, “1000 dönüm domatesi toplamaya kalksa işçi maliyetini kurtarmayacak. Bu böyle zincir halinde devam edecek. Çiftçi ürünü toplayamayacak, sonra alacaklılarına parasını ödeyemeyecek… Bir tane fidan 2 lira, domatesin kilosu 1.8 kuruş. Bir çanta ilaç, beş bin lira. Çiftçi öldü mü, Türkiye ölmüştür.” dedi.
