Ömer Menemenlioğlu'nun 'Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi' ile ilgili yazısı.

Son günlerde gündeme gelen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kulağa ilk bakışta cazip geliyor: “İkinci maaş, emeklilikte refah, devlet katkısı…” Ancak detaylara bakınca işin aslı tamamen farklı. Görünüşe göre hükümet, yine yurttaşın cebine göz dikmiş; üstelik bu kez çalışanla birlikte işvereni de hedef alıyor.

Sistemin özeti

Çalışanın maaşından her ay %3 kesinti yapılacak.

İşveren de aynı oranda katkı sağlayacak.

İşçinin kıdem tazminatının bir kısmı fona aktarılacak.

Devlet, katkılara ek olarak %30 oranında destek verecek.

Yani hem çalışanın hem işverenin cebinden zorla para çıkacak. Adına “tasarruf” dense de bu uygulama aslında gizli bir vergi niteliğinde.

Sistemden çıkış neredeyse imkansız

TES’in bir başka kritik noktası ise çıkışın çok sınırlı olması. Otomatik BES’te olduğu gibi cayma hakkı veya dilediğin zaman ayrılma hakkı yok. Sistemde biriken parayı almak için ya emekliliği beklemek ya da çok kısıtlı durumlarda çıkış hakkı kullanmak gerekiyor. Yani çalışanın kendi parasına erişimi bile kısıtlanmış durumda.

Bu tablo gösteriyor ki TES, bir tasarruf aracı değil, maaşa kilit vuracak bir kesinti sistemidir.

İşveren de yük altında

İşveren zaten vergi, prim, enerji ve kira yükleri altında eziliyor. TES katkısı eklenince maliyetler daha da artacak. Bu artan maliyet, doğal olarak ürün ve hizmet fiyatlarına yansıyacak. Böylece çalışan hem kesintiden hem de fiyat artışından etkilenmiş olacak, devlet de buradan ek vergi geliri elde edecek.

Aynı zamanda bu durum, istihdamı artırmak yerine azaltma riski taşıyor ve işvereni kayıt dışılığa yönlendirebilir.

Özetle

Gizli vergi desen var, doğrudan vergi desen var, dolaylı vergi desen var. Ama ortada sadece yurttaşa yarar sağlayan bir şey yok. TES’in adı tasarruf, özü zorunlu kesinti. Hükümet, yurttaşın ve işverenin cebinden milyarlarca lirayı çekip “Sana ileride ikinci maaş olacak” diye süslü bir hikaye anlatıyor.

Gerçek şu ki: TES, bir sosyal güvenlik reformundan çok, yurttaşın cebine konulan gizli bir vergidir.