Manisa Büyükşehir Belediyesi ve MASKİ Genel Müdürlüğü birlikteliğinde ‘Bir Damla Su, Geleceğin Umudu' sloganıyla Manisa'da ilk kez yapılan ‘Manisa Su Çalıştayı' sona erdi. 2 gün süren çalıştayda yurt çapından 300'e yakın bilim insanı, kurum temsilcileri ve uzmanlar, Manisa ve Gediz Havzasının su sorunlarını masaya yatırdı. Çalıştayın ikinci gününde takım çalışma sunumları gerçekleştirildi. Çalıştaya Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, Gölmarmara Belediye Başkanı Cem Aykan, MASKİ Genel Müdürü Talat Postacı, Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcıları Pınar Mine Hacıalibeyoğlu ve Oğuz Murat Pınar, Manisa Eski Milletvekili Muzaffer Yurttaş, daire başkanları, başkan danışmanları ile sivil toplum örgütlerinin temsilcileri katıldı.
Su sorunları masaya yatırıldı
Hayati derecede önemli olan su sorununa ve suyun geleceğine değinilen çalıştayın tamamlandığını belirten Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu çalıştay burada bitmiyor. Hem, yıl içinde su sorunu ve bu sorunun etkilerini konuşacağız, hem uyarılarda bulunacağız. Farkındalık oluşturmak için kampanyalar başlatacağız, hem de önlemler alacağız. Bu çalıştaya katkı sunan başta değerli bilim insanlarına, katılımcılara, kurum ve kuruluşlara çok teşekkür ediyorum. Diler ve isterdim ki, bugün burada olmayan ilgili kurum temsilcileri de katılım sağlasalardı. Birlikte, ortak akılla hayata geçireceğimiz bu çalışmalara dahil olsalardı. ‘Bir Damla Su, Geleceğin Umudu' sloganı ile gerçekleştirdiğimiz ‘Manisa Su Çalıştayı'na, 300'e yakın seçkin bilim insanı, ilgili kurum temsilcileri ve bu konuda çalışan uzmanlarımız katıldı. Oluşturduğumuz yuvarlak masalarda Manisa ilinin ve Gediz Havzasının su sorunları masaya yatırıldı ve çözüm önerileri geliştirildi.”
Çalıştayın sonuç bildirgesini okudu
Başkan Ferdi Zeyrek, 2 gün süren çalıştayda 10 başlık altında çözüm önerilerinin sunulduğu sonuç bildirgesini okudu. Başkan Zeyrek tarafından 10 başlık altında açıklanan sonuç bildirgesinde şunlar yer aldı: “1-) Sanayide Su Yönetimi: Sanayi bölgelerinde su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir yönetimi, Çalıştay kapsamında öncelikli tartışma konularından biri olmuştur. Görüşmeler neticesinde, izleme, kontrol ve denetim faaliyetlerinin tek bir otorite tarafından yürütülmesi gerektiği vurgulanmıştır. Sanayicilere kontrollü su temininin sağlanması ve kaçak kuyuların tespit edilmesi önem arz etmektedir. Arıtma çamurlarının alternatif yakıt ve hammadde olarak kullanılması teşvik edilmelidir. Ayrıca gri su ve yağmur suyu hasadı gibi yeni teknolojilerin sanayi tesislerinde yaygınlaştırılması, bu tür projelere destek verilmesi önerilmiştir. Sanayide su fiyatlandırmasının "kirleten öder" prensibine göre düzenlenmesi ve su kaynaklarının korunmasına yönelik stratejik adımlar atılması gerektiği ifade edilmiştir. Gri su ve atıksulardan geri kazanılmış su kullanımının yaygınlaştırılması önerilmiştir. Su kullanımında endüstriyel simbiyoz yaklaşımı ile su tasarrufunun sağlanması çalışmalarının yürütülmesi, projelendirilmesi, bu çalışmaları gerçekleştiren firmalara teşvik verilmesi önerilmektedir. 2-) İçme ve Kullanma Su Yönetimi: Manisa'da içme ve kullanma suyu yönetimi konusunda yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri Çalıştay'da tartışılmıştır. Kaçak kuyu kullanımı, su kayıpları, kirlilik ve israf gibi sorunların çözümü için hidrojeolojik karakterizasyon çalışmaları ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi önerilmiştir. Su yönetiminde dijitalleşmeye geçilerek, altyapının yenilenmesi, SCADA otomasyon sistemlerinin devreye alınması, Coğrafi Bilgi Sistemleri temelli bir yönetim uygulanması önerilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması su yönetimi açısından önemlidir. Tarımsal sulamada verimliliği artırmak için çiftçilere eğitim verilmesi ve modern sulama tekniklerinin teşvik edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Sulak alanların korunması, yağmur suyu hasadı ve gri su kullanımının teşvik edilmesi de çözüm önerileri arasında yer almıştır. AB Fonları, IFC, EBRD, AFD gibi uluslararası finans kuruluşları ve ‘Yeşil Dönüşüm'e uygun finans sağlayan ulusal bankalarla irtibat kurularak proje hibeleri ve yatırım finans desteklerine ilişkin imkanlar zorlanabilir. 3-) Atıksu ve Arıtma Çamurları Yönetimi: Atıksu ve arıtma çamurlarının yönetimi üzerine yapılan tartışmalarda; Mevcut yöntemlerin geliştirilmesi ve yeni alternatiflerin araştırılması gerektiği belirtilmiştir. Çamurların yakıt olarak kullanılması, özellikle çimento fabrikalarında yaygınlaşmaktadır, ancak termal kurutma maliyetlerinin yüksekliği bu yöntemi sınırlı kılmaktadır. Arıtma tesislerinde suyun tekrar kullanımı teşvik edilmeli, çamur nem oranının düşürülmesi için gerekli teşvikler artırılmalıdır. Yeniden kullanım konusunda merkezi yönetim tarafından enerji teşvik oranının arttırılması yönünde yapılan düzenlemeler olumlu olarak değerlendirmekle birlikte tesislerde kurulacak ileri arıtma ünitelerinin ilk yatırım maliyetlerini karşılama konusunda da teşvik, hibe, uygun kredi gibi finansal desteklemeler süreçleri hızlandıracaktır. Ayrıca, tarımsal kullanım için ileri arıtmanın gerekliliği ve teknik açıdan sınırlamalar getiren maliyetlerin çözülmesi gerektiği vurgulanmıştır. 4-) Tarımda Su Yönetimi: Manisa'da tarımsal su yönetiminin iyileştirilmesi için çeşitli öneriler geliştirilmiştir. Mevcut su kaynaklarının etkin kullanımı için kapalı sistemlere geçiş yapılmalı ve sulama programlaması için gerekli veriler toplanmalıdır. Çiftçilere su kullanımı konusunda farkındalık kazandırılması amacıyla eğitim programları düzenlenmeli, ürün deseni planlaması su kaynaklarının verimliliğine göre yapılmalıdır. Alternatif üretim sistemlerinin teşvik edilmesi ve dijital teknolojilerin sulama yönetiminde kullanılması, tarımsal su yönetimi açısından stratejik adımlar olarak öne çıkmıştır. 5-) Yeraltı ve Yerüstü Suların Yönetimi: Yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı, Gediz Havzası Eylem Planı ve Gediz Havzası Nehir Havza Yönetim Planı'nda belirtilen tedbirlerin uygulanmasıyla ve Manisa'nın su kaynakları potansiyelinin hidrojeolojik kavramsal modelle değerlendirilmesiyle sağlanabilir. Gediz Havzası Hidrolojik Etüd Projesi'nin güncellenmesi ve iklim değişikliği senaryoları altında su kaynaklarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Fazla suların depolanması, buharlaşmayı azaltıcı önlemler alınması ve alternatif planlarla su kaynaklarının afet durumlarına karşı güvence altına alınması önemli adımlar olarak belirlenmiştir. 6-) Tüketim Alışkanlıkları ve Su Yönetimi: Su tüketim alışkanlıklarının su yönetimi üzerindeki etkileri tartışılarak, mevcut kullanımın izlenmesi ve buna göre politikaların geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Suyun tam maliyet esaslı fiyatlandırılması sağlanmalıdır. Su israfının önlenmesi için farkındalık kampanyaları ve eğitim programları düzenlenmeli, sanayide atık suyun yeniden kullanımı teşvik edilmelidir. Mekânsal planlamalar su çevrimini gözeterek yapılmalı ve yeşil alanlar artırılarak suyun daha etkin kullanılması sağlanmalıdır. Su kıtlığına karşı sektörel su haklarının düzenlenmesi ve acil durum planlarının oluşturulması da öneriler arasındadır. 7-) Gediz Nehir Havzası Entegre Yönetimi: Gediz Havzası Eylem Planı ve Gediz Havzası Nehir Havza Yönetim Planı'nda belirtilen tedbirlerin uygulanması sağlanmalıdır. Bu planlar periyodik olarak güncellenmelidir. Gediz Nehri ve Marmara Gölü'nün korunması amacıyla entegre yönetim stratejileri geliştirilmiştir. Kaçak sulamaların önlenmesi, denetimlerin artırılması ve cezaların caydırıcı olması gerektiği vurgulanmıştır. Yeraltı su kaynaklarının korunması için yüzeysel suların tarımsal sulamada kullanılması ve yeni barajlar inşa edilerek bu suların depolanması önerilmiştir. İzleme ve gözlem sistemlerinin kurulması, sürdürülebilir bir su yönetimi açısından önemlidir. 8-) Geleneksel Olmayan Su Kaynakları: Geleneksel olmayan su kaynaklarının, özellikle yağmur suyu ve arıtılmış atık suların, tarım, sanayi ve peyzaj alanlarında kullanımının teşvik edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. OSB'lerde firmalar arasında atık su paylaşımı sağlanarak su verimliliği artırılabilir. Belediyelerin ruhsat süreçlerinde yağmur suyu hasadını zorunlu kılması ve bu konuda cezai yaptırımlar uygulaması önerilmiştir. Küçük ölçekli projelerde yağmur suyu hasadının teşvik edilmesi de önemli bir çözüm olarak sunulmuştur. 9-) Su Verimliliği: Su israfı ve su kıtlığına karşı alınması gereken tedbirler arasında, su kullanımının izlenmesi ve buna göre politikalar geliştirilmesi yer almaktadır. Sanayide atık suyun geri kazanımı her türlü, su tüketiminin ücretlendirilmesi ve atık su bedellerinin artırılması önerilmiştir. İklim projeksiyonlarına dayalı bölgesel planlamaların yapılması, su güvenliği için sektörel su haklarının düzenlenmesi ve acil durum planlarının oluşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Suyun kaynağından kullanıcıya ulaşmasına kadar geçen tüm süreçlerde risk yönetimi planlarının yapılması ve su güvenliğinin sağlanması gerekmektedir. Değişen iklime uyum çerçevesinde su verimliliği strateji belgesi ve eylem planı (2023 - 2033) uyulmalıdır. 10-) Manisa'nın Su Kaynakları ve Su Yönetimi: Manisa'nın su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için eğitim ve farkındalık çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Kaçak kuyuların tespiti için uzaktan algılama teknolojilerinin kullanılması ve su barışının sağlanması önerilmiştir. Yağmur suyu hasadının zorunlu hale getirilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi önerilmektedir. Kayıp-kaçakla mücadelede yerel yönetimlerin sürekli finans kaynağı ayırması gerekmektedir.”
Çalıştayla çok değerli çözüm önerilerinin sunulduğunu vurgulayan Başkan Zeyrek, “Bu önerilerin bir kısmı bize düşen ödevleri içeriyor. Ama asıl olarak, su konusunda toplumsal yeni bir sözleşmeye ihtiyaç duyulduğu çok net anlaşılıyor. Bugünden tezi yok yola çıkıyoruz. Biz üstümüze düşen görevleri, sorumlulukları, ödevleri hızlıca yerine getireceğiz. Diğer kurumların, paydaşların da bu sorumlulukta olmasını önemli rica ediyoruz. Sadece ricacı olmayacağız elbette; takipçisi de olacağız. Siz değerli katılımcılardan ricam; Manisa Büyükşehir Belediyesi'ni, söz veren kişi olarak beni de takip edin. Eksiğimiz, yanlışımız olursa lütfen çekinmeden uyarılarınızı yapın” şeklinde konuştu.
Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek, çalıştaya moderatör olarak katkı sağlayan isimlere teşekkür belgesi takdim etti.
